Αντηλιακή προστασία όλο τον χρόνο

«Ακόμα ένα καρκίνωμα. Έφυγε τώρα. ΠΑΡΑΚΑΛΩ! ΠΑΡΑΚΑΛΩ! Να φοράτε αντηλιακό», έγραψε ο αστέρας του κινηματογράφου Χιου Τζακμαν στο Twitter, πριν από λίγες ημέρες, ύστερα από τη δεύτερη φορά που διαγνώστηκε με καρκίνο του δέρματος μέσα σε διάστημα έξι μηνών. Ο 46χρονος ηθοποιός ανάρτησε στο λογαριασμό του στο Twitter ότι υπεβλήθη σε μια δεύτερη επέμβαση για την αφαίρεση καρκινώματος από το πρόσωπό του, ενώ «ανέβασε» μια φωτογραφία του με επιδέσμους να καλύπτουν τη μύτη του.
Η περίπτωση, όμως, αυτή του ηθοποιού δεν είναι η μοναδική. Υπάρχουν δεκάδες άλλα παραδείγματα καρκίνου του δέρματος, με κύρια αιτία την υπερβολική έκθεση στην υπεριώδης ακτινοβολία UVR. Ο μοναδικός τρόπος προστασίας είναι η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, αλλά κυρίως η χρήση των αντηλιακών προϊόντων τόσο στο πρόσωπο, όσο και στο σώμα. Το πιο βασικό, που όλοι ξεχνάμε, είναι ότι η χρήση της αντηλιακής κρέμας στο πρόσωπο θα πρέπει να γίνεται συνεχώς, όλο τον χρόνο, αφού εκτιθόμαστε στον ήλιο χειμώνα- καλοκαίρι!

Διαβάστε παρακάτω όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τον ήλιο και την αντηλιακή προστασία του δέρματος.

Ποιες ακτίνες του ήλιου είναι βλαβερές;
Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από τις υπεριώδεις ακτίνες (UVR),  τις  ορατές ακτίνες (visible) και τις υπέρυθρες ακτίνες (IR).
Οι υπεριώδεις ακτίνες αποτελούνται από τις UVC (190 – 280 nm), που σχεδόν εξολοκλήρου αναχαιτίζονται από το όζον της ατμόσφαιρας, τις UVB (280 – 320 nm), που διαπερνούν την επιδερμίδα και προκαλούν ερυθρότητα, έγκαυμα-καταστροφή DNA, έμμεση μελάγχρωση, πρόωρη γήρανση, καρκίνο του δέρματος, ανοσοκαταστολή, φωτοδυναμικές αντιδράσεις, φωτοδερματίτιδες και υπεροξείδωση λιπιδίων, και από τις  UVA(320 – 400 nm), που διαπερνούν την επιδερμίδα και το χόριο και ευθύνονται για την γήρανση του δέρματος,  καταστροφή του κολαγόνου, απώλεια της ελαστικότητας, ανοσοκαταστολή, άμεση μελάγχρωση, φωτοδυναμικές αντιδράσεις, φωτοδερματίτιδες και φωτοκαρκινογένεση.
Οι ορατές ακτίνες (400 -800nm) διαπερνούν το σύνολο του δέρματος και ευθύνονται κυρίως για τις φωτοδυναμικές αντιδράσεις.
Οι υπέρυθρες ακτίνες (>800nm) διαπερνούν επίσης όλο το δέρμα και έχουν κυρίως θερμαντική δράση. Ίσως σχετίζονται με την δημιουργία αιμαγγειωμάτων.

Δέρμα και μαύρισμα
Το μαύρισμα είναι η φυσική αντίδραση του δέρματος στις ακτίνες UV (και ειδικότερα στις ακτίνες UVB). Μελανοκύτταρο: Πρόκειται για ένα κυταρρικό μηχανισμό που ενεργοποιείται όταν οι ακτίνες UV διεισδύουν στην επιδερμίδα και ενεργοποιούν τα μελανοκύτταρα, τα οποία παράγουν μεγάλες ποσότητες μελανίνης. Αυτή η προστασία δεν επαρκεί για την πρόληψη των βλαβερών επιπτώσεων του ήλιου, καθώς δεν μπλοκάρει όλες τις ακτίνες UV.
Υπάρχουν 6 διαφορετικοί φωτότυποι δέρματος που καθορίζουν την ανοχή μας στον ήλιο. Αυτοί οι διαφορετικοί φωτότυποι δέρματος ταξινομούνται σύμφωνα με τα κριτήρια της Κλίμακας Fitzpatrick.

Τι είναι τα αντηλιακά;
Τα αντηλιακά είναι παρασκευάσματα, που κυκλοφορούν με διάφορες μορφές (κρέμα, γαλάκτωμα, αφρός) και στοχεύουν στην προστασία του δέρματος από τις βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Περιέχουν δύο ειδών αντηλιακά φίλτρα, τα χημικά και τα φυσικά.
Τα χημικά φίλτρα είναι συνήθως αρωματικές ενώσεις άχρωμες, που φιλτράρουν και απορροφούν μόνο την υπεριώδη ακτινοβολία. Κατά την διάρκεια αυτής της αντίδρασης εκπέμπονται ακτίνες χαμηλής ενέργειας με την μορφή θερμότητας πάνω στο δέρμα.
Τα φυσικά φίλτρα αντανακλούν όλο το φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας. Τα συγκεκριμένα αντηλιακά δεν ξεπλένονται με το νερό, αλλά λειώνουν με την θερμοκρασία και καθίστανται ανενεργά μετά την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Τα φυσικά φίλτρα δίνουν την όψη της άσπρης χροιάς, δηλαδή δεν απορροφούνται αμέσως και απλώνονται δύσκολα. Όμως, παρέχουν πλήρη προστασία απέναντι στην ηλιακή ακτινοβολία και η χρήση τους μειώνει την χρήση των χημικών φίλτρων που μπορεί να εμφανίσουν τοξικές αντιδράσεις στο δέρμα. Προτιμάται στα παιδικά αντηλιακά, επειδή  δεν απορροφάται από το δέρμα κι έχει λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσει δερματική αντίδραση.

Πώς επιλέγω το κατάλληλο αντηλιακό;
Κατά την επιλογή του σωστού αντηλιακού,  είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ο τύπος του δέρματος  και οι συνθήκες έκθεσης στον ήλιο. Γι’ αυτό συμβουλευτείτε έναν δερματολόγο ή μια επαγγελματία αισθητικό.
Από το ατομικό ιατρικό ιστορικό ιδιαίτερη σημασία έχει η ύπαρξη φωτοεκλυούμενων ή φωτοεπιδεινούμενων δερματικών ή συστηματικών νοσημάτων, όπως , η μελαγχρωματική ξηροδερμία και ο ερυθηματώδης λύκος.
Οι άνθρωποι σύμφωνα με την Κλίμακα του Fitzpatrick κατατάσσονται σε έξι διαφορετικές κατηγορίες ανάλογα με τον φωτότυπο τους. Ο φωτότυπος αυτός καθορίζεται όχι μόνο από το χρώμα του δέρματος και των μαλλιών αλλά και από την αντίδραση του δέρματος σε προηγούμενες εκθέσεις στον ήλιο.
Ακόμη μια σημαντική παράμετρος που πρέπει να συνυπολογιστεί στην επιλογή του κατάλληλου αντηλιακού  είναι το πόσο συχνά και με ποια διάρκεια (λόγω δουλειάς ή άλλης δραστηριότητας) εκτιθόμαστε στον ήλιο.

Τι είναι ο δείκτης προστασίας (SPF);
Ο δείκτης προστασίας έχει μόνο ενδεικτική τιμή. Πρακτικά αντιπροσωπεύει ένα συντελεστή που πολλαπλασιάζει τον χρόνο έκθεσης στον ήλιο που απαιτείται για να εμφανιστεί κοκκίνισμα στο δέρμα. Έτσι αν το κοκκίνισμα εμφανιζόταν  στα 3 λεπτά, με την εφαρμογή ενός αντηλιακού με δείκτη προστασίας 20, θα εμφανιστεί στα 60 λεπτά. Ο δείκτης προστασίας ανταποκρίνεται σε ιδανικές συνθήκες εντός χώρου, και πρόκειται για ένα μέσο όρο που ανταποκρίνεται στο 50% των ανθρώπων που μελετήθηκαν. Παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τον δείκτη προστασίας είναι: το πάχος της στρώσης του αντηλιακού προϊόντος πάνω στο δέρμα και η εφίδρωση. Αντιθέτως, όλες οι συνθήκες χρήσης εκτός χώρου μειώνουν προοδευτικά τον δείκτη προστασίας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε: Αν σύμφωνα με την κλίμακα Fitzpatrick, ο φωτότυπός σας είναι ΙΙΙ, συνίσταται η χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας 30 – 50+ στην θάλασσα, στο βουνό, στις τροπικές χώρες και 15-30 για μέτρια δραστηριότητα στην ύπαιθρο.
Βρείτε τον φωτότυπο του δέρματός σας και το συνιστώμενο αντηλιακό.

Υπάρχουν κίνδυνοι από την χρήση των αντηλιακών;
Τα αντηλιακά είναι συνήθως συμβατά με κάθε τύπο δέρματος. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί μερικά περιστατικά ερεθισμών και αλλεργιών, που αποδίδονται κυρίως στα έκδοχα και στο άρωμα. Η διαδερμική απορρόφηση κάποιων χημικών φίλτρων δεν μπορεί να αποκλειστεί. Διάφορες έρευνες έχουν αποδείξει ότι για τα λιπόφιλα χημικά φίλτρα μπορεί να υπάρξει μια απορρόφηση της τάξης του 1-3% σε παρατεταμένη χρήση. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο έχουν αποκλειστεί τα χημικά φίλτρα σε αντηλιακά που προορίζονται για παιδιά.

Ειδικές κοινωνικές ομάδες
Τα βρέφη και τα παιδιά μέχρι την ηλικία των δύο χρόνων δεν πρέπει να εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία. Μετά την ηλικία των δύο χρόνων η έκθεση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο περιορισμένη και να γίνεται πάντα με την χρήση κατάλληλου αντηλιακού με φυσικά φίλτρα, καπέλου και ρούχων. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι, όσες περισσότερες φορές έχει πάθει ένα παιδί έγκαυμα  κατά την παιδική του ηλικία, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος να εμφανίσει αργότερα στη ζωή του καρκίνο του δέρματος.